Isamu Noguchi

Isamu Noguchi. Λίγο τον ξέρουμε. Κι όμως στην άλλη μεριά του Ατλαντικού είναι πολύ γνωστός στους κύκλους των αρχιτεκτόνων. Στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Άνδρο γνώρισα λοιπόν καλύτερα τον κατά κύριο λόγο γλύπτη (αποκαλούμενο Henry Moore της Αμερικής), ζωγράφο, designer, αρχιτέκτονα τοπίου και σκηνογράφο.


Το ιδιαίτερο με τα γλυπτά του Noguchi είναι, ότι λόγω της διπλής καταγωγής του (μητέρα αμερικανή συγγραφέας και πατέρας Ιάπωνας ποιητής -που δεν τον αναγνώρισε ποτέ ως γιο του) έφτιαχνε γλυπτά, τόσο ρευστά που θες να ακουμπήσεις και να ταξιδέψεις το χέρι σου πάνω στην επιφάνειά τους, αλλά που ταυτόχρονα διακατέχονται από μια αυστηρά πειθαρχημένη δομή. Ενώ είναι δηλαδή λιτά, είναι ταυτόχρονα και περιγραφικά, σαν να διηγούνται μια ιστορία που συνεχώς ανανεώνεται. Φανταστείτε έναν ιάπωνα καλλιγράφο να ζωγραφίζει με την αφαίρεση του Mondrian. Τι συνδυασμός!

Τα υλικά που αγαπούσε ήταν η πέτρα και το μάρμαρο, πειραματίστηκε όμως παράλληλα και με πολλά άλλα, όπως ξύλο, πηλό και μέταλλο, από το οποίο έχει φτιάξει μακέτες για τους κήπους και τα υπαίθρια μνημεία που σχεδίαζε. Είναι πολύ ενδιαφέρον να δει κανείς πως ένας γλύπτης τέτοιου διαμετρήματος χρησιμοποιεί την αρχιτεκτονική μακέτα ως εργαλείο.

Η ιδέα του διαχρονικού και του οικουμενικού απασχολούσε τον καλλιτέχνη που δεν μπορούσε να αρκεστεί στην ιδέα ότι το γλυπτό είναι απλά και μόνο ένα αντικείμενο. Έτσι συνεργάστηκε επί σειρά ετών με την Martha Graham – η ίδια θεωρείται θεμελιωτής του μοντέρνου χορού- όπου σχεδίαζε σκηνικά και κοστούμια για το θίασό της, σχεδίασε κήπους στην Ιαπωνία και στην Αμερική με τον Luis Kant, σχεδίασε πολλά έπιπλα, όπως το πρισματικό τραπέζι και τα πολύ διάσημα φωτιστικά φανάρια από χαρτί που εμείς ψωνίζουμε από τα Ιkea. Τα τελευταία τα ονόμασε akari, που σημαίνει ελαφρύ και φωτεινό -όπως συμβαίνει με τη λέξη light στα αγγλικά- και το ιαπωνικό ιδεόγραμμα της λέξης αποτελείτο από τον ήλιο και τη σελήνη.

Ο Noguchi έμεινε για πάντα διχασμένος ανάμεσα στο δυτικό και τον ανατολικό κόσμο, ο υπόλοιπος όμως κόσμος χρωστά το πάντρεμα των δύο πολιτισμών στα χέρια ενός ταλαντούχου καλλιτέχνη.