Τρίτη 14 Αυγούστου 2012

Μόντρεαλ και Αθήνα - Τάξη και Χάος;


Όταν γύρισα πρόσφατα από ένα ταξίδι που έκανα στο Μόντρεαλ, άρχισα να σκέφτομαι τις διαφορές μεταξύ αυτήν την πόλη στην οποία μεγάλωσα και την Αθήνα, συγκρίνοντας τις σε επίπεδο ρυμοτομίας και αρχιτεκτονικής.
Ο σχεδιασμός του Μόντρεαλ, όπως και στις περισσότερες βόρειο-αμερικάνικες πόλεις, βασίζεται στο ορθογώνιο πλέγμα, το οποίο από την μία είναι πολύ βολικό γιατί οι δρόμοι είναι παράλληλοι και κάθετοι μεταξύ τους και έτσι δεν χάνεται κανείς δοκιμάζοντας μία άλλη διαδρομή, αλλά από την άλλη είναι αρκετά μονότονο και προβλέψιμο.
Αντιθέτως, ο σχεδιασμός της Αθήνας δεν ακολουθεί αυτό το πρότυπο. Όταν πρώτο-εγκαταστάθηκα εδώ πριν από μερικά χρόνια και έμενα στη Νέα Σμύρνη το κατάλαβα από πρώτο χέρι. Θέλησα να κάνω μία βόλτα να ανακαλύψω τη νέα μου γειτονιά, διαλέγοντας μια καινούργια διαδρομή και... χάθηκα! Διαπίστωσα ότι αυτός ο δρόμος που επέλεξα πήγαινε διαγώνια -και προφανώς όχι παράλληλα- με το δρόμο που έπαιρνα συνήθως. Στο τέλος έφτασα στον κεντρικό δρόμο τον οποίο γνώριζα, αλλά ήμουν πολύ πιο μακριά από το σπίτι! Τότε κατάλαβα ότι η ρυμοτομία της Αθήνας διαφέρει από το σύστημα στο οποίο είχα συνηθίσει.


Έτσι, όπως βλέπετε και στο χάρτη, στο Μόντρεαλ, εκτός από κάποιες περιοχές που είναι σχεδιασμένες με βάση το μοντέλο της κηπούπολης, όλοι οι δρόμοι ακολουθούν το σύστημα του πλέγματος. Βέβαια, όπως είχε πει και ο αρχιτέκτονας David Adjaye σε μια διάλεξη του, «the American grid is relentless». Συμφωνώ μαζί του: είναι αμείλικτη γιατί ναι μεν προσφέρει μια ασφάλεια αλλά από την άλλη σκοτώνει την φαντασία.
Η ομοιομορφία στην ρυμοτομία στο Μόντρεαλ υπάρχει και στην αρχιτεκτονική. Τα κτίρια σε μια δεδομένη περιοχή είναι αρκετά παρόμοια: ίδιο ύψος, ίδια υλικά και συνήθως έχουν την ίδια απόσταση από την ρυμοτομική γραμμή. Αυτό κατά κάποιο τρόπο μπορεί να είναι ευχάριστο γιατί προσφέρει μια ηρεμία και δεν κρύβονται άσχημες εκπλήξεις. Μέσα στην πόλη (δεν μιλάω για τα προάστια όπου εκεί επικρατούν άλλοι κανόνες) είναι τα κτίρια βαρετά αλλά συνήθως όχι άσχημα. Στο Μόντρεαλ δεν συναντάμε το χάος που υπάρχει εδώ σε μερικές περιοχές όπου δίπλα σε μία μονοκατοικία, βλέπουμε παραπλεύρως της ένα άδεια οικόπεδο, δίπλα σε αυτό ένα κτίριο που έχει κτιστεί μόνο ο σκελετός του, δίπλα σε αυτό ένα συνεργείο, κτλ.
(πηγή: www.remax-quebec.com/en/inscription/M/10047051.rmx)
Άλλη αντίθεση είναι ότι στην Αθήνα τα κτίρια είναι διαφορετικά μεταξύ τους. Ο κάθε ιδιοκτήτης έχει χτίσει με τον δικό του αρχιτέκτονα (ή πολιτικό μηχανικό...) και έτσι δεν υπάρχει η ομοιομορφία που δημιουργείται όταν η ίδια κατασκευαστική εταιρία αναλαμβάνει μια περιοχή. Υπάρχουν διαφορές στα υλικά και στις μορφές αλλά και δυστυχώς στην αισθητική. 

 (προσωπική πηγή)
 Το ανθρώπινο περιβάλλον, η ομορφιά του, η οργάνωση του και η ποιότητα του επηρεάζουν φυσικά τον άνθρωπο, υποσυνείδητα ή πιο συνειδητά. Η Αθήνα παρόλο την ανοργανωσιά της, νιώθω ότι σου δίνει την δυνατότητα να ταξιδέψει η φαντασία σου. Εκεί που περπατάς και παρατηρείς ότι τα περισσότερα κτίρια είναι αδιάφορα, μπορεί για παράδειγμα να συναντήσεις μια παλιά μονοκατοικία με τον κήπο της και τα λουλούδια της και αυτή η έκπληξη να σε ανανεώσει. Αυτή η ποικιλία στη ρυμοτομία και στα κτίρια τονώνει τις αισθήσεις. Αντιθέτως, στο Μόντρεαλ μπορεί να αισθάνεσαι ότι κινείσαι ρομποτικά, σαν ένα γρανάζι σε ένα σύστημα καθαρά ορισμένο. 

(πηγή: http://kostastsiambaos.blogspot.gr/2010/12/blog-post.html)
Σίγουρα υπάρχουν κάποιες περιοχές στην Αθήνα όπου επικρατεί τόσο πολύ το χάος που με κάνουν να νοσταλγώ την βαρετή ομοιομορφία του Μόντρεαλ, αλλά αυτές είναι λίγες και τις αποφεύγω! Σε γενικές γραμμές όμως, θεωρώ ότι η ποικιλομορφία του δομημένου περιβάλλοντος (και του τοπίου) στην Αθήνα ζωντανεύει τις αισθήσεις.

 (Για την πρώτη φωτογραφία, πηγές: προσωπική και από http://spacingmontreal.ca/2007/11/14/park-extension-gets-its-due/)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου