Τα blogs δείχνουν τον δρόμο. Μια σιωπηρή επανάσταση θέτει νέα βάση για τη σχέση της αρχιτεκτονικής με το κοινό

Του Νικου Βατοπουλου

Νέα λαϊκή κριτική της αρχιτεκτονικής παράγεται καθημερινά στα δεκάδες blogs στο Διαδίκτυο. Είναι μια σιωπηρή, δημοκρατική επανάσταση, που θέτει νέα βάση για τη σχέση της αρχιτεκτονικής με το κοινό. «Στα blogs έχει γεννηθεί ένας διάλογος που θίγει πολλά ζητήματα», λέει ο αρχιτέκτων Μιχάλης Λεφαντζής, ο οποίος είχε την ιδέα να οργανώσει ένα σχετικό αφιέρωμα στο περιοδικό «Αρχιτέκτονες» του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων. «Προβάλλεται πλέον με νέο τρόπο η σχέση της αρχιτεκτονικής με την καθημερινότητα». Πρόκειται, κατά τον Μιχάλη Λεφαντζή, για ένα πρωτόγνωρο φαινόμενο στην Ελλάδα, όπου η στάση του κοινού απέναντι στο αρχιτεκτονικό προϊόν παρέμενε μυστική, περιφρονημένη, άγνωστη.



Σε ένα blog διαβάζουμε ότι «συχνά το παλιό θεωρείται αξιόλογο μόνο και μόνο για την ηλικία του. Συμφωνώ απολύτως ότι αυτό δεν είναι πολύ ευφυές». Αλλού: «Σεργιάνισα για πρώτη φορά στην πλατεία Αριστοτέλους στα 1979, πριν 27 χρόνια. Η διαφορά ανάμεσα στην εικόνα του τότε και του σήμερα είναι τραγική: η πλατεία έχει ασχημύνει αφόρητα... εκφράζει με αδιάψευστο τρόπο το πόσο ευτελίστηκε όλα αυτά τα χρόνια η ψυχή της Θεσσαλονίκης». Σε ένα άλλο: «...εκείνο που δεν περιμένει να δει κανείς, αριστερά και δεξιά από το αρχαίο μνημείο, είναι ένας καπνοσυλλέκτης c. 1970 και μια μικροκυματική ζεύξη c. 1995».

Η ειλικρίνεια και ο αυθορμητισμός, η διάθεση να πει κανείς όσα δεν τολμούν άλλοι λόγω ισορροπιών ή θέσεων, το λένε οι bloggers. Εκβάλλει στον δημόσιο χώρο μια νέα γλώσσα, ατίθαση, που δεν εγκιβωτίζεται ούτε φιλτράρεται. Το αφιέρωμα με τίτλο «Με τα μάτια των μη-αρχιτεκτόνων» στο περιοδικό του ΣΑΔΑΣ (στο οποίο συνεργάστηκε και η Βίκυ Παναγιωτοπούλου) οργανώνει μια νέα θεματική, με παρακλάδια σύνθετου προβληματισμού. «Στα blogs είδα νέους ανθρώπους χωρίς κανένα συμφέρον να μιλούν για αρχιτεκτονική», λέει ο Μιχ. Λεφαντζής. «Στα παλιά φόρουμ του Διαδικτύου δεν υπήρχε αξιολόγηση, ο λόγος ήταν συνειρμικός. Οχι όμως στα blogs. Εκεί, ένας άνθρωπος αφιερώνει χρόνο να στήσει ένα κείμενο που να τον εκφράζει, οπότε οι απαντήσεις είναι λογικό να είναι ανάλογες. Πιστεύω ότι οι αρχιτέκτονες έχουμε πολλά να διδαχτούμε διαβάζοντας τι πιστεύει ο κόσμος για την αρχιτεκτονική». Κομμάτι αυτού του ανοίγματος στην κοινωνία είναι και η επιθυμία ενεργοποίησης του φόρουμ στην ιστοσελίδα του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων (www.sadas-pea.gr).Σαν μια αγορά του δήμου ή σαν τις στήλες των εφημερίδων πριν από τη δικτατορία, προ τηλεοράσεως, όταν τα αρχιτεκτονικά θέματα ήταν ζητήματα αντιπαραθέσεων, τα blogs έχουν αναδυθεί ως ιδιωτικές δημοκρατίες, όπου παράγεται καθημερινά δημόσιος λόγος. Πολλοί αρχιτέκτονες, ενδεχομένως, υποτιμούν τη δύναμη του λαϊκού αισθήματος, αλλά αν το ακούσουν μπορούν να βελτιώσουν από τη δική τους θέση τη δημόσια εικόνα της.

Δημοσίευμα της εφημερίδας "Καθημερινή", 23/8/2006